قدمت و تاریخچەی مستند گیلانغرب ـ پایتخت ایل کلهر (میلکان کورد کەڵهوڕ)

کورد کەڵهوڕ : کرماشان ، بیجار ، ئیلام ، خانەقین و ...

کورد کەڵهوڕ : کرماشان ، بیجار ، ئیلام ، خانەقین و ...

1 _ دلایل و تصاویر مستند نامگذاری گیلانغرب از قدیم الیام بە همین نام (گــیـەڵان = گیەڵ +ان)
2 _ |گــیەڵ| = موورت یا مورد امروزی : نام درختچەای کهن و شفابخش در سراب دشت گیلان، مورد تقدیس ایین زرتشت کە در باور مردمان این دیار گیەڵ رویده شده از عرق زرتشت ، نماد اهورا مزدا و نوروز باستان در سرزمین ماد بوده است .
3 _ اسم کوردی | گیەڵان | = یعنی جایی که درخت |گیەڵ| دارد (گیلانغرب امروزی)
4 _ ریشه و پیشینەی تاریخی اجداد طایفەی گیلانی کلهر ( کهن شاخەی هفت برادران کەڵهوڕ : هفت طایفه = حاجی زادگان _ گیلانی _ منصوری = مەسۊری _ زینلخانی _ کاظمخانی _ قوچمی _ آجودانی )
5_ تصاویر مستند سنگ نوشتەی قبور اجداد طایفەی گیلانی کلهر کە (1105) سال قبل از سفر رضا شاه بە منطقه گیلانغرب ، اسم گیلان و طایفەی گیلانی بر روی انها حکاکی شدە است ، ادعای کذب بر نامگذاری این شهر توسط رضا شاه پهلوی را از درجه اعتبار ساقط می کنند.

6 _ زاراوەێ کوردی کەڵهوڕی (زبان کوردی کلهری ، گویش قوم کلهر) : کرماشان ، خانەقین ، ئیلام ، بیجاڕ ( کرماشان ، بیجاڕ= تاێەفەێ گەڕوس ، سونگوڕ وە کولیایی ، قوروە ، بەشێ لە کامیاران وە ڕەوانسەر ، ماێشت ، هارون ئاوا = شاباد ، حەڵەوان = سرپیەڵ زەهاو ، قەسر شیرن ، گیەڵان ، سیروان ، شیروان وە چەرداوڵ ، ئەسەد ئاوا ، بێستۊن ، چەمچەماڵ ، سەحنە ، ئەێوان ، سراوڵە ، چەوار، بەدرە ، ئاودانان ، دهگوڵان ، مەڵگشای ، خورم ئاوا ، پول دوختر ، حومەیل ،هولەیلان ، زەنگنە وە ..... ـ شارەکانێ باشوور :خانەقین ، دەربەندی خان ، زاخو ، مەنەلی ، بەدرەێ باشوور ، قەرە داخ ، جەسان ، جڵولا ، گەرمیان ، زرباتیە ، کفری ، سعدیە ، کەلار ، شەیخ باوە ، کوت ، قازانیە ، بلدڕۆز ، وە .....)

7 - ایل کورد کلهر : قسمتی از قوم کورد کلهر که از قدیم الیام در بخش مرکزی مناطق کلهرنشین به صورت متمرکز کوچ عشایری (ییلاق - قشلاق) مشخص و هم مسیر داشته اند را ایل کلهر می نامند ، درحال حاضر جمعیتی به تقریب بین 3 الی 4 میلیون نفر در کشور ایران و عراق را تشکیل میدهند ، اما باید توجه داشت که جمعیت قوم باستانی کورد کلهر چندین برابر بیشتر از خود ایل کلهر می باشد .

پربیننده ترین مطالب
مطالب پربحث‌تر
آخرین نظرات

 

کوچ ومهاجرت:


مهاجرت تعدادی از بزرگان طایفه ی گیلانی کلهر به همراه دیگر طوایف ایل کلهر به شیراز در زمان حکمرانی " محمد علیخان کاظم خانی " به ایل کلهر که به کوچ هزاره سیاسی کلهر معروف است در زمان به حکومت رسیدن کریم خان زند جهت حمایت نظامی سیاسی از سلسله نوپای زندیه درسال 1164 هجری قمری به  شیراز بوده است(مجمل التواریخ گلستانه ) که بعداز سقوط زندیه تعدادی از افراد این قوم مانند دیگر طوایف کلهر به محل زندگی اولیه ی خود برگشته اند، به همین خاطربعضی افراد سهوا تعدادی از تیره های آنها را شیرازی میخوانند.
ازجمله تیره بیگزاده (گیلانی)اسلام آباد غرب که از نوادگان صوفی بگ بگزاده و وسین بگ جهانی بیگزاده گیلانی هستند و .....
و همچنین تعداد کثیری از آنها که به هر دلیلی موفق به بازگشت  نشده اند، در همان جا سکونت دایم  گزیده اند ، از جمله خانواده های کثیر : دارابیگی ، میرزایی ، بابا خانی ، کلهر ، مرادیان ، دارابی و بیگزاده ...... در شهر ستان " مرودشت  " شیراز ، و همچنین خاندان بیگی ، میرزایی ، نظر بیگی ، کلهر، بیگزاده و ... در منطقه " دروازه قرآن شیراز"  و نیز روستای " چهل چشمه  " مرکز بخش ارژن  شیراز از طایفه کلهر  که به صورت  یازده  روستا در اطراف  شهرستان کازرون  در شمال شرق شیراز سکونت دارند.

2.تیره بزرگ ابراهیم بگ گیلانی کلهر نوادگان محمد بگ گیلانی ساکن کرمان و شهرستان بم، که  از شیراز به کرمان  و بم در پایان حکومت زندیه و شکست لطف علی خان زند در کرمان تا آخرین نفس از آنها حمایت کردند

که به دلیل قدمت سیصد ساله ی آنها در استان فارس و کرمان اکثرا ازمالکین اراضی ،  تجار و بازاری های قدیمی  شیراز بحساب می آیند و جمعیتی به تقریب بیش از 3000  خانوار را تشکیل می دهند که از کرد های  جنوبی کرمانشاه به محلی به اسم گیلان  تعلق دارند که به کلهر ها یا گیلانی ها معروف هستند.

 

همچنین نوادگان کرمعلی خان کلهر که طوایف کردعلیوند، مرادعلیوند، کهزادوندو بهاروند ساکن لرستان و سه طایفه کشکولی بزرگ و کشکولی کوچک و طایفه قراچه ای که جمعا جمعیتی بیش از 20 درصد ایل قشقایی شیراز را تشکیل می دهند، تمامی کلانتران و ریس العشایر های این سه طایفه بزرگ که در دوره قاجاریه به عنوان طوایف مستقل با ایلبیگی و کلانتران مستقل از ایل قشقایی محسوب میشدند از نوادگان حسین خان کلهر و از دودمان داراب بگ گیلانی کلهر می باشند ، که در کوچ هزاره سیاسی ایل کلهر جهت حمایت از سلسله نوپای زندیه به شیراز مهاجرت نموده اند.

 

 

 (مرجع : کوردان فارس و کرمان از  مرحوم استاد دکتر جمشید صداقت کیش ، ایران شناس و کورد شناس استان فارس که بیش از 70 جلد کتاب و 300 مقاله ارزنده  به چند زبان از ایشان به یادگار مانده است)


در پایان از تمامی محققین ، مورخین و نویسندگان زحمت کشی که در خصوص قدمت و تاریخچه ی گیلانغرب دست به قلم می زنند، عاجزانه خواهشمندم قدمت ،هویت و تاریخچه مرکز ایل کلهر بزرگترین ایل کورد  ، شهرستان گیلانغرب  را با اطلاعات نادرست و مبهم زیر سوال نبرند و اشتباهات گذشتگان را چه به صورت نا آگاهانه چه هدف دار تکرار نکنند تا ذهن مردم از این بیشتر منحرف گردیده  نشود.

با تشکر از همکاری: شبکه مستند صدا وسیما ، شبکه زاگرس کرمانشاه و شبکه استانی فارس ، جهت پخش مستندات و اطلاع رسانی صحیح و سریع قدمت و دلیل مستند نامگذاری گیلانغرب، سازمان مردم شناسی کرمانشاه لرستان و ایلام و فارس

نظرات  (۱۰)

۰۷ اسفند ۹۶ ، ۱۸:۵۸ لک کرمانشاه
سلام خیلی تحقیق کرده ام تا به این نتیجه رسیده ام و هر کس می خواهد تاریخچه کرد را بدست آورد باید حتما حتما کتاب شرف نامه بدلیسی تاریخ نگار کردهارا بخواند دانشمند قرن دهم و بدست آوردن این کتاب بسیار آسان است و از طریق اینترنت و دانلود آن می شود آن را خواند دیگر علم ارتباطات است و مردم براحتی در جریان چگونگی زیستن خود وایل و طایفه خود مطلع می شود و هیچ کس را نمی توان به زور و بر اساس فرضیات من درآوردی زیر مجموعه اقوام دیگر قرار داد و در معرفی قوم لک باید گفت اولین بار توسط معین الدین نطنزی از اسم لک استفاده شده و واقعا وجود داشته این اسم ولی جز قوم لر آورده شده ولی باید گفت نطنزی اصلا قوم شناس نبوده و زنگنه ها و عبدالملکی را جز قوم لر آورده وکتابی که نوشته در مورد قوم شناسی نبوده و هر چیزی و مکانی را در برگرفته است وسپس در قرن دهم بدلیسی قوم شناس کرد که کتابش فقط به معرفی شاخه های قوم کرد بوده و نه چیز دیگری و قوم کرد را چهارشاخه ۱_کرمانج۲-کلهر۳-گوران۴-لر و گوران را شامل چهار شاخه ۱-زنگنه۲-سیاه منصور۳-چگینی۴-پازوکی نام برده و لکها را لک زند یکی از تیره های گوران نامیده است در ضمن اگر او لکها را لر می دانست آنها را جز لرها حساب می گرد چون  او لرها را نیز کرد خطاب کرده و فرقی نداشت که لکها را جز لر یا کرد بنامد ولی آنها را جز گوران آورده است پس نتیجه می گیرم لکهای کرمانشاه و لرستان همگی زنگنه و چگینی هستند البته اکنون بیشتر زنگنه ها کلهری صحبت می کنند و فارسی و لکی و چگینی های خرم آباد بواسطه مکانشان که نزدیکترین قبایل به لرها بوده بیشتر لری متمایل به لکی و تعدادی هم لکی صحبت می کنند و زبان لکی در واقع همان زبان گوران است و علت سرآمد شدن لک این است که یکی از تیره های گوران به بنام زند لک قدرت می گیرد و با برادران سایر تیره های گوران و ایل کلهر هم پیمان می شود و بوسیله کریم خان زند لک شاه ایران می شوند و از آن تاریخ به بعد همه تیره های گوران و کلهر به نام لک نامیده می شوند دلیل این ادعا مردمی از این ایلات است که بعد از شکست زندیه به هر جایی تبعید می شوند لک نامیده می شوند اصلا من اسم زندلک در شهر قم و تهران را شنیده ام در ضمن ابتدا فکر می کردم لرها نیز در به قدرت رسیدن کریم خان زند نقش داشته اند ولی با بررسی این موضوع متوجه می شوید که فقط چگینیها به زندها کمک کرده اند که چگینیها هم طبق نظریه بدلیسی لک یا گوران هستند بیایید نگذارید تاریخمان توسط دیگران به تاراج و غارت رود باورکنید کلهرها بزرگترین نقش را در قدرت گیری زندیه داشته اند ولی اکنون تاریخمان توسط دیگران مصادره و حتی زبان و فرهنگ لکی کلهری به نام خود ثبت کرده اند به علت کاهلی و تنبلی ما در این خصوص و حتی خود ما و شما را زیر مجموعه قوم خود می دانند من لرها را دوست دارم و با بسیاری از آنها دوستم ولی ما کردیم در ضمن لرها را نیز بدلیسی کرد به قلم آورده طبق نظریه حمدالله مستوفی که لرهای بزرگ را اقوام کرد مهاجر از سوریه و نیز لرها کرد بحساب آورده ولی به نظر من زبان لرهای کوچک و بزرگ خیلی شبیه به هم است و شبیه زبانهای جنوبی فارسی مخصوصا زبان کرمانیها و شیرازیها است می توانید تحقیق کنید و با کردی نیز مثل تمام زبانهای هند و اروپایی شباهتهای دارد و جز زبان پارسی ساسانی است در ضمن منکر تاریخ و عظمت قوم لر چه در گذشته و چه در قرون اخیر علی الخصوص در زمان مشروطه و جنگ تحمیلی نیستم اما لر را کرد و کرد را لر نامیدن گناهی نابخشودنی است و زبان کردی پهلوی اشکانی است در ضمن بدلیسی تمام کردها را گوران نامیده یعنی زنگنه سیاه منصوروچگینی البته شاخه پازوکی را حساب نکرده چون که آنها را السویدی یا از نژاد برمکی فارسی دانسته که در دستگاه خلفا عباسی وزیر بوده اند اماسه تیره قبلی را برادر دانسته که یا از لرستان آمد ه اند یا از گوران و اردلان و به نظر من از گوران و اردلان آمد ه اند چون زبانشان به کردهای سوران می خورد تا به فارسها می توانید تحقیق کنید در ضمن با خواندن این کتاب یک نوع احساس وطن دوستی و غرور به کردها و لرها دست می دهد چونکه آنها را محافط خاک و آب ایران که همیشه در مقابل بیگانگان همراه با شاهان کیانی از این مرز و بوم حفاظت کرده اندو از اصیلترین اقوام ایرانی گودرزیان و اشکانیان می داند  و در پایان این نتایج تحقیقات چند ساله من است و ممکن با نظرات شما و دیگران مغایر باشد خدا نگهدار.

پاسخ:
با عرض سلام و درود...
در خصوص بیانات شما اکثر تاریخ دانان زاگرس اجماع نظر دارند انشاله با تحقیقات بیشتر حقایق تاریخی در خصوص تاریخ و قدمت مردمان ایل بزرگ کلهر روشنتر گردد... 
۱۹ دی ۹۴ ، ۱۴:۲۶ محمد عاج
سلام بر ایل بزرگ کلهر و بخصوص ایل گیلانی کلهر که با قدمتی 1000ساله موفق و پیروز باشید
پاسخ:
درود بر شما و خاندان های گرویان علیا  ، خانی ، عاج ، صفری ، قمبر پور ، شبابی ، گیلانی ، مصطفی وندی و ... از ایل اصیل گیلانی کلهر ..
از زحمات شما در راه نشان دادن قدمت ایل کلهر کمال تشکر دارم
پاسخ:
سپاس از لطف شما انسان واراسته ...
یاد و خاطره ی جوانمرگ بهادر خان شیرزادی  از خاندان اصیل خالدی کلهر جاودانه و گرامی باد.
۱۵ اسفند ۹۳ ، ۱۵:۱۸ سعیر بهرامی
کمال تشکر را از شما دارم سعید بهرامی هستم ازنوادگان جانی بگ
خاندان بگزاده نصار دیره
پاسخ:
سلام و درود بر آقای بهرامی عزیز زحمت کشیده اید
بله ما هم از بزرگان و ریش سپیدان طایفه گیلانی کلهر اطلاعات کامل را در مورد بزرگ خاندان بگزاده نصار دیره ، کدخدا اسد بگزاده حسینی و کدخدا احمد بگزاده حسینی و خاندان بهرامی که  از طایفه بگزاده گیلانی از ایل اصیل گیلانی کلهر می باشند را کسب نموده ایم ،که از نوادگان وسین بگ ولد جهان بگ بگزاده و عبدلله بگ بگزاده ، و مراد بگ بگزاده که همگی از نوادگان دارابگ جد طایفه گیلانی کلهر هستند.
و تایید و تاکید بر لقب بگزاده حدود چهارصد سال قبل در مهمانی نادر شاه افشار در منطقه گیلان روستای بگزاده  در منزل کدخدا جهان بگ بگزاده به دلیل مهمان نوازی و تامین تدارکات بخشی از سپاهیان نادر، به این خاندان تاکید مجدد داشته است ، البته تمامی اجداد طایفه گیلانی کلهر نیز  قبل از دوران حکومت نادر شاه افشار طبق مستندات فوق کلمه بگ به عنوان پسوند در آخر اسم های آنها آمده است(دارا بگ،صوفی بگ،محمد بگ،سعید بگ،نظربگ.....) و این نشان میدهد که از قدیم الیام حتی سه قرن قبل از  مهمانی نادر شاه افشار در منطقه ی گیلان و جنگ با امپراطوری عثمانی تمامی تیره های ایل گیلانی کلهر نیز بگزاده بوده اند و به همین نام  خوانده می شده اند .
 و طایفه بگزاده اسلام اباد نیز از دودمان عبدلله بگ بگزاده گیلانی  میباشند که خوذشان در پایین به ان طیق شجره نامه به آن  اشاره کرده اند و در خواست کرده اند در تمامی مطالب ایل گیلانی به آنها نیز اشاره شود.

در ضمن  عبدلله بگ بگزاده که وفات آن 1046 هجری قمری یعنی 390 سال قبل می بوده است  دوران حیات آن مصادف با فرمانروایی نادر شاه افشار بوده است،که یکی از سرداران بنام افشاریه در جنگ با عثمانی بوده که در اسناد معتبر و کتب تاریخی افشاریه  از عبدلله بگ بگزاده گیلانی به عنوان مشاور سیاسی،نظامی نادر شاه در بین اکراد و مناطق زاگرس نشین غرب کشور مابین امپراطوری ایران و عثمانی یاد شده است.  
۰۸ دی ۹۳ ، ۱۴:۱۰ فرید حسینی
فکر نمی وردیم گیلانغرب از قدیم الیام به این نام بوده .
خیلی دقیق روشن، و منطقی بود،  امیدوارم  این فرهنگ  و تمدن نادیده کرفته نشه
ممنون از عموی عزیزمان مرد مصلح و راستین اخلاق و ادب،از طرف بزرگ خاندان رستمی ،حسن خانی،صادق خانی،خانی،پروین،آزادی،.....و ایل گیلانی کلهر.و یاد سردار مقتدر و رک بیان ایل گیلانی کلهر کدخدا اله بخش رستمی و پدر بزرگوارشان کدخدا آزادخان رستمی گرامی باد
پاسخ:
تشکر از برادر گرامی و طایفه محترم گرازان علیا...... گرز بلوط
تشکر بابت زنده کردن قدمت1000 ساله گیلانغرب ،از طرف بزرگ خاندان علی دوستی،عزتی،الفتی،روستای گرازان سفلا از ایل بزرگ گیلانی کلهر،ویاد و خاطره کدخدا محمد الفتی،حاج محمد خان عزتی،جوانمرگ قاسم علی دوستی ...از بزرگان ایل گیلانی گرامی باد
پاسخ:
سلام و درود خیلی زحمت کشیده اید..
تشکر از تمامی عزیزان از طایفه گرازان سفلی 
با عرض سلام،میخواستم از طرف خاندان خانی،صفری،عاج.. ..... گراویان علیا و ایل گیلانی کلهر از اقای اکبر میرزایی  مرد مصلح و موئمن  ایل گیلانی کلهر تشکر نمایم
پاسخ:
خیلی زحمت کشیدید برادرم از طایفه گراویان علیا ....

۲۳ آبان ۹۳ ، ۱۶:۳۷ دکتر بیگزاده
دقیقا کوچ بسیاری از بزرگان طایفه گیلانی همراه کریم خان زند به شیراز هنگام تاسیس حکومت زندیه مستند است و طایفه بیگزاده اسلام اباد هم از دمدمان دارابگ جد طایفه گیلانی میباشند که بعد از سقوط زندیه و بازگشت دوباره به منطقه ایل کلهر در اسلام اباد سکنی گزیده اند و در  عامه مردم اشتباها از طایفه سیاه سیاه کلهر می خوانند در حالی که از نسل طایفه بگزاده گیلانی و از دودمان حسین بگ و مرادبگ بگزاده (سیاهگل) میباشند،از تمامی نویسندگان گرامی خواهشمندم اشتباهات خود را اصلاح فرمایند،با تشکر
پاسخ:
با سلام و درود خدمت برادر گرامی آقای بیگ زاده
بله کاملا صحیح می باشد ، طایفه بیگزاده اسلام آباد نیز از دودمان دارابگ جد طایفه گیلانی می باشند ، و همیشه از بزرگان و ریش سپیدان از و جود آنها اطلاع داشته ایم...
و مقبره عبداله بگ بیگ زاده نیز گواه مستند بر این شجره نامه مستند میباشد

ممنون از زحمات شما، از طرف طایفه قباسیاه گیلانی کلهر
پاسخ:
خداوند رحمت کند بزرگان طایفه قباسیاه .... ممنون از نظر حضرت عالی

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">